Alternatief onderwijs voor thuiszitters

Een intense reis begeleidt veel hoogbegaafde jongeren die uitgevallen zijn binnen het onderwijs. Binnen deze begeleiding richten we ons eerst op de verwerking. Hierna kijken we wat er nodig is om het vlammetje en de leerhonger weer aan te wakkeren. Is dat gelukt, dan onderzoeken we welke begeleiding en aanpassingen jongeren nodig hebben binnen het onderwijssysteem en zoeken we uit waar dit op een fijne manier geboden kan worden. Op deze manier lukt het regelmatig om een school te vinden die onderwijs kan bieden dat voldoende passend is.

In een aantal gevallen blijkt echter dat jongeren zo veel schade hebben opgelopen binnen het onderwijssysteem, dat zij niet meer kunnen functioneren binnen een schoolgebouw. Deze leerlingen krijgen dan in veel gevallen een vrijstelling van de leerplicht. Het feit dat zij niet kunnen functioneren binnen het Nederlandse schoolsysteem en een schoolgebouw betekent echter niet dat zij niet leerbaar zijn. Vaak lukt dit wel om vanuit de veilige thuisomgeving tot leren te komen of sluit een andere vorm van onderwijs of een ander leertempo beter aan. 

Het is belangrijk om te weten dat er opties zijn! Op het moment dat schoolgang geen mogelijkheid is, kan er gekeken worden wat er wél past, zodat een jongeren uitzicht blijft houden op een diploma.

Onderstaand ligt ik een aantal mogelijkheden uit. Er kan altijd worden onderzocht wat voor jullie de meest passende optie is!,

Staatsexamen

Als je kind niet meer naar school gaat, is er een mogelijkheid om je kind in te schrijven en examen te laten doen via de staatsexamens. Je kunt voor bijna elk algemeen vak op vmbo-, havo- en vwo-niveau staatsexamen doen. Per jaar kun je voor één of meer vakken examen afleggen. Je hoeft dus niet alle vakken in één jaar te doen. Dit geeft je de mogelijkheid om een ‘diploma bij elkaar te sparen’ en op je eigen tempo certificaten te behalen. In totaal mag je er 10 jaar over doen. 

Een staatsexamen bestaat net als een regulier examen uit twee onderdelen:

  1. Het centraal (schriftelijk) examen. Dit is identiek aan het centraal examen op reguliere vo-scholen. Kandidaten maken dit centraal examen op hetzelfde moment als de reguliere vo-kandidaten.
  2. Het college-examen. Dit vervangt de schoolexamens in het reguliere onderwijs. Het college-examen bestaat meestal uit een mondeling examen, bij een aantal vakken wordt dit aangevuld met een schriftelijk of praktisch college-examen. Het mondeling college-examen wordt in de zomer afgenomen, dus na het centraal examen.

Bij handvaardigheid en tekenen is er alleen een praktisch examen, en geen mondeling examen.

Je kunt je kind zelf aanmelden voor het staatsexamen. Dit kan ieder jaar tussen 15 oktober en 31 december. Je doet dan in het volgende kalenderjaar examen. Studeren voor de staatsexamens kun je op verschillende manieren doen. Onderstaand een paar voorbeelden.

Voorbereiding op het staatsexamen via NHA
Via NHA kun je in je eigen tempo en vanuit je veilige thuisomgeving lesstof volgen die je voorbereid op het staatsexamen. Je kunt dit afnemen voor een volledig profiel of per los vak.
Voorbereiding op het staatsexamen via VAVO
Is je kind 16 jaar of ouder? Dan is het een mogelijkheid om via het volwassnenonderwijs (de VAVO) voorbereid te worden op de staatsexamens. Bij de VAVO volg je wel klassikaal lessen, maar het voordeel is dat je doelgericht naar je diploma werkt. Je kunt ook hier een volledig profiel doen of losse vakken kiezen.
Voorbereiding op het staatsexamen via IVIO
Via IVIO kun je thuis leren aan schoolwerk. Het IVIO werkt met boeken en lesmethodes en is Nederlands afstandsonderwijs voor zorgleerlingen. Let wel op dat deze methode uitgaat van een gemiddeld leertempo en regulier gehanteerde ‘bottom-up’ lesmethoden. Vaak sluit het niet echt aan bij de manier van leren en denken van hoogbegaafde leerlingen. Het voordeel is wel dat het de meest geaccepteerde vorm van afstandsonderwijs is en het vaak makkelijker te regelen is dan de alternatieven.
Zelf boeken aanschaffen en leren via oude examens
Uiteraard is het ook mogelijk om zelf lesboeken aan te schaffen en zelfstandig te studeren voor een examen. Op het internet kun je op meerdere plekken oude examens opvragen om te oefenen, bijvoorbeeld via www.alleexamens.nl.
Khan Academy
Mis je uitleg over een bepaald vak? Via Khan Academy kun je gratis veel uitleg van lesstof vinden. Op de Nederlandse site is al best wat te vinden, maar is Engels geen probleem, dan kun je op de Amerikaanse site eigenlijk bijna alles vinden wat je nodig hebt. In het buitenland wordt deze site dan ook vaak gebruikt als onderdeel van het thuisonderwijs.
Werken richting examens met een remedial teacher of HB coach
Vaak werkt het beter om onder begeleiding van een remedial teacher of HB coach te werken richting de staatsexamens. Wij kunnen hier wellicht iets in betekenen of meedenken hoe dit in jouw regio vormgegeven zou kunnen worden.

Internationaal afstandsonderwijs

Als het Nederlandse onderwijs niet passend is voor hoogbegaafde jongeren, kan het in sommige gevallen zijn dat het onderwijs uit andere landen beter aansluit. Vaak zijn er mogelijkheden om dit onderwijs als afstandsonderwijs vanuit de veilige thuissituatie te volgen. Je werkt op deze manier naar een internationaal geaccepteerd Amerikaans, Canadees of Engels diploma.
UStudy Academy

De UStudy Academy is een organisatie die samenwerkt met diverse high schools in Amerika en Canada en op deze manier afstandsonderwijs aanbiedt. Je leert op je eigen leertempo en kiest naast de verplichte vakken een vakkenpakket dat aansluit op jouw interesses. Zodra je voldoende credits hebt verzameld ontvang je je high school diploma. Afhankelijk van de (niveaus van de) vakken die je hebt gekozen staat dit gelijk aan een havo of een vwo diploma. De UStudy Academy wordt regelmatig gebruikt door topsporters, maar kan ook voor veel thuiszitters een uitkomst zijn. 

Engels onderwijs via homeschooling programma’s
Het voortgezet onderwijs in Engeland, Wales en Noord-Ierland bestaat uit 2 fases:
  1. onderbouw voortgezet onderwijs met aan het einde examen voor het General Certificate of Secondary Education (GCSE)
  2. bovenbouw voorgezet onderwijs met aan het einde examens voor het General Certificate of Education (GCE) advanced subsidiary levels (AS levels) of advanced
Internationaal worden er ook veel ‘homeschooling’ alternatieven aangeboden die hierop gebaseerd zijn. Examens doe je via een examencommissie. Het diploma wat je vervolgens krijgt is afhankelijk van (het niveau van) de gekozen vakken vergelijkbaar met een vmbo-t, havo of vwo diploma.

Open universiteit

Heb je geen middelbare school diploma, maar wil je je wel verder ontwikkelen? Wellicht is dan de Open Universiteit een optie. In tegenstelling tot andere universiteiten worden er namelijk geen eisen gesteld ten aanzien van de vooropleiding. Wel moet je 18 jaar zijn en aantonen dat je het niveau aan kunt. Je studeert in een online leeromgeving vanuit de veilige thuissituatie.

Online opleidingen en cursussen

EdX
Via EdX bieden veel internationale universiteiten en scholen online studies aan. Vaak zijn deze studies gratis om te doen. Wil je een diploma, dan moet je examens afleggen en deze kosten geld. Vaak niet al te veel en de studies zelf kunnen goed gebruikt worden om weer tot leren te komen!
Udemy
Via Udemy zijn ontzettend veel leuke cursussen te vinden op diverse vakgebieden. Vaak met een certificaat dat je ontvang na voltooiing van de cursus. Je volgt de cursussen online en in je eigen tempo. Een ontzettend leuke manier om weer tot leren te komen en kennis op te doen binnen je interessegebieden. Er zijn regelmatig aanbiedingen dat veel cursussen flink zijn afgeprijsd. Hou dit dus in de gaten.
LOI, NCOI, NTI etc.
In Nederland zijn veel online opleiders waar je opleidingen kunt doen. Denk bijvoorbeeld aan de LOI, het NCOI of het NTI. Op deze manier kunnen jongeren weer tot leren komen en gelijk een diploma of certificaat behalen binnen hun interessegebied op bijvoorbeeld MBO- of HBO-niveau.